De Koude Kalkoen

Vroege Vogels

Sint-Janskruid

door Reageer

Frater Willibrordus.
Hij kan de Fenolijn bellen over een mier of een grasspriet en we hangen aan zijn lippen.

Vandaag verhaalt hij over een plant.
Maar niet zomaar een plant. “De kerk viert op 24 juni het feest van St. Jan de Doper” vertelt Frater Willibrordus.
Dat vind ik al zo mooi: *de* kerk. Niet de katholieke kerk.
Nee: *de* kerk.
Alsof er maar één echte kerk is (en dat is natuurlijk ook zo).

De frater vervolgt.
Dat op 24 juni altijd het Sint-Janskruid bloeit.
Alleen gebeurde dat de afgelopen jaren al éérder.
Maar dit jaar niet.
Dit jaar bloeide het Sint-Janskruid weer op 24 juni.
Frater Willibrordus: “Op zijn feestdag.”

Mooi hoor.
En natuurlijk meteen opgezocht wie Sint Jan de Doper was en dat blijkt Johannes de Doper.
Zo ken ik ‘m althans.
Die inderdaad schijnt te zijn gedood door Herodes maar niet per se omdat Salome zijn hoofd wou hebben zoals in de opera.

24 juni was de geboortedag van Sint Jan.
Het feest van Sint-Jan Onthoofding wordt gevierd op 29 augustus staat bij Wikipedia.
Waarbij dat ‘gevierd’ wat merkwaardig overkomt maar je kunt er misschien ook niet na 2000 jaar nog elk jaar diep om rouwen.

Dank u, Frater Willibrordus, voor het zgn terloops verstrekken van een reli-trigger bij een melding van een plantje.

Wow! een blauwe verbinding

door Reageer

“Kijk, een snoekbaars!”
“Wow!” reageert Jeannette Parramore.
“Wow.” En: “Wat een grote beesten, zeg!”

Vroege Vogels staat langs het Noordzeekanaal met stadsecoloog Martin Melchers en Ron Offermans die voor haar ogen een duik maakt in het water.
Om óp te duiken met zijn borst vol diertjes.
Want het kanaal is niet alleen een vaarroute, het is ook een natuurgebied.

Omdat er van alles kleeft aan de schepen én omdat via het schudden zeewater in zoetwater komt en er zo brakwater ontstaat.
Met de bijbehorende zout-, brak- en zoet-dieren.
Kabeljauw, wijting, poon en trompetkalkkokerwormpjes en zwartbekgrondel en meun en de Amerikaanse brakwaterstrandschelp en het trompetkalkkokerwormpje … ik houd de opsommingen niet bij.

“Geen vragen meer stellen” zegt een van de mannen (vriendelijk) tegen Jeannette Parramore, want: ze zijn net zo leuk in gesprek.
Wat waar is – het enthousiasme spat er vanaf.
En, nu even de big picture: eigenlijk is er een “blauwe verbinding met de Kaspische Zee” en reikt onze natuur zo helemaal tot Iran.

Een pareltje in een programma dat ook vandaag weer vol zit met prachtreportages die ik hier 1 voor 1 de hemel in had kunnen prijzen.
Dat ik er deze uitpik komt omdat ik met vis het minst héb en ik er daarom extra aangenaam door werd verrast.

Rotbeest met mooi glanzend schildje

door Reageer

Een *rotbeest* is de grasvlieg.
Niet omdat hij steekt maar omdat hij met zeer velen tegelijk opduikt.
Met hun allen in je bakje yoghurt. En in je ogen en oren.

Zodat mevrouw Lemaire uit Leusden de ongediertebestrijding te hulp roept.
En samen met Jeannette Parramore de stofzuiger hanteert.
Wel duizend per dag stofzuigt ze er weg. Net als gisteren. En dan morgen wéér.
Ze wordt er gek van.

De verslaggeefster heeft Mike Brooks van het Kenniscentrum Dierplagen meegenomen. Mét z’n microscoop.
Brooks legt uit dat de grasvlieg overwintert in spouwmuren en omdat-ie zo klein is (een paar millimeter) weet-ie vaak het huis binnen te komen wanneer in de lente het moment om uit te vliegen dáár is.
En dat doet-ie dan meteen in grote groepen.

Brooks legt een vliegje onder de microscoop.
“Prachtig beestje” vindt Jeannette Parramore. “Mooi glanzend schildje.”
Kom eens kijken, mevrouw Lemaire.
“Best wel mooi” vindt ook die. En: “Heel anders dan ik gedacht had.”
JP: “Misschien helpt het een beetje…”
Zo lijkt het wel. Want: “Ik zal rustig aan doen als ik ze tegenkom.”

Weer een rotbeest dat toch niet zo ‘rot’ blijkt.
Maar wel voor het najaar alle muren goed dichtkitten.

Niet zo slimme overlevers

door Reageer

Wanneer ik denk dat het vandaag in het leuke Vroege Vogels niet nóg leuker kan worden, komt er een prachtige reportage van Joost Huijsing.
Over de regenworm.

Langs de Wibautstraat in Amsterdam zijn 262 platanen geplant. Ze zieltogen. Omdat de grond niet goed dóór laat. Dus worden 120 kilo wormen gekocht die afgelopen week zijn losgelaten. Aangevoerd in grote emmers.

Iris van der Arend van Green Guard legt uit dat er horizontale en verticale wormen zijn. De horizontale is de ‘dauwpier’. Die legt zijn staart plat “als hij het niet naar zijn zin heeft zoals nu”.
Regenwormen, vertelt ze, “zijn redelijk primair en niet slim” maar het zijn wél overlevers. Die twaalf jaar kunnen worden, tweeslachtig zijn maar een andere worm nodig hebben om elkaar over en weer te bevruchten.
Niet alleen daarom worden ze in groepjes losgelaten. De wormen maken gebruik van elkaars gangen.

Iris van der Arend graait een handje wormen uit de emmer en legt ze op de grond.
“Als ik een merel was,” zegt Joost Huijsing, “dan wist ik het wel…”
Nee hoor, weet de wormendeskundige. Een merel is gewend wormen 1 voor 1 uit de grond te peuren nadat hij erop trappelend een regenbui heeft staan nadoen.
Wanneer die zo’n stapeltje wormen ziet, denkt de merel: dit kan niet goed zijn.

Een kwartier later: de wormen zijn weg. De grond in.
“Echte overlevers” klinkt het vertederd. “Oerdiertjes.”
“Er is,” verwoordt Joost Huijsing ook de gedachte van deze luisteraar, “een hele wormenwereld voor mij opengegaan.”

Nieuw korstmos en niet schoffelen

door Reageer

Oe! Wat een moeilijk woord! doet Janine Abbring die per week kjoeter wordt.
Het woord is Rhododendronkorstmos. Menno Bentveld spreekt het moeiteloos uit en mij valt het ook reuze mee wanneer ik probeer of er een tong op valt te breken (nee).

Jeannette Parramore leidt ons langs de Rhododendronstruiken van Pinetum Blijdenstein in Hilversum. Kijk, daar is het korstmos. Op levende oudere bladeren.
De verslaggeefster ziet “groen-grijzig spul, een beetje stoffig”.
Loep erbij: korreltjes. Aha.

Het mos is niet zomaar mos: het is nieuw.
En niet alleen nieuw voor Nederland (waar het ook voorkomt in het Witte Veen) maar nieuw voor de hele wereld. Dat zal natuurlijk wel niet maar het is hier dus voor het eerst ontdekt.

Het korstmos stelt wel eisen. De bladeren mogen niet uitdrogen en niet in de wind staan.
Daarom vind je het niet aan de rand van een Rhododendronperk maar alleen in het midden.
Dát het hier voorkomt en tien jaar geleden nog niet danken we aan de global warming waardoor Nederland vochtiger en warmer wordt.

Met het vocht valt het deze weken trouwens tegen (horen we later) zodat de regenworm niet kronkelt direct aan de oppervlakte waardoor de grutto hem niet kan eten met als gevolg dat zij onvoldoende energie heeft om eieren te leggen.

En o ja: *niet* schoffelen in je tuin. Want wormpjes, insecten, schimmels etc. leven in de bovenste grondlaag (mits genoeg vocht) en dan kill je ze.
Ook niet lopen over het gras trouwens. Opdat je niet trapt op hun hoofdjes.

Leuk programma, dat Vroege Vogels.