“Mevrouw. Hebt u het al gehoord? Consument heeft meer vertrouwen. U heeft niet meer vertrouwen? Komt dat?”
Wanneer iemand mij aansprak op een zuigend-ziekend-zeurend toontje en me tegelijk een microfoon voorhield, wist ik direct: deze verslaggever hoopt dat ik zelfbelangrijk leegloop om mijn geblaat in een stukje te monteren als ‘haha, wat zijn gewone mensen toch dom’.
Jeroen Schutijser is kampioen-zuigerd. In gesprek met ‘gewone mensen’ althans. In gesprek met ‘belangrijke mensen’ praat hij normaal.
“U zit niet zo vol vertrouwen” tegen een nieuwe Nederlander die (haha) slecht uit z’n Nederlands komt. “Wat zit u dwars dan” op zuigtoon tegen een vrouw die “niet meer vertrouwen” zegt te hebben gekregen. Vrouw: “Niks.”
JS: “Meneer, hoe zit het met uw stemming.”
Man: “Valt wel mee.”
JS: “U vindt het een rare vraag zeker maar het CBS zegt dat mensen weer meer vertrouwen hebben gekregen. Stemming is belangrijk voor hoeveel geld u gaat uitgeven.”
Man: “Is dat zo.”
Deskundig persoon zegt: speelgoedwinkels en juweliers maken in december een dubbele omzet. Electronica en computerwinkels doen het ook goed. En we willen lekker eten met kerst.
Zomaar een vrouw: “Krijgen we het beter dan? Alles wordt duurder en je krijgt hetzelfde geld, dus dat kun je dan toch niet laten rollen?”
Een abrupt slot.
Denk je dat ik overdrijf?
Luister en oordeel zelf.
Als ik de aankondiging van een reportage als hierboven hoor dan gaat de radio subiet uit. Ik heb een grote hekel aan deze manier van nepjournalistiek. Er wordt een onderzoek gepresenteerd en de verslaggever wil dan op basis van enkele toevallige quotes van Het Volk de uitkomst bevestigen – of liever nog: weerleggen. In plaats van het onderzoek zelf te bespreken door naar de onderzoeksvraag, de aannames en de uitkomsten te kijken. Dat leidt tot gesprekken die je hierboven treffend weergeeft. De suggestie wordt gewekt dat de alwetende en kritische journalist wel even de hiaten in de onderzoekjes van wetenschappers kan weerleggen door de mening van de voorbijganger te registreren, en eigenlijk probeert het onderzoek belachelijk te maken. En tegelijkertijd – dat heb je goed aangegeven – de geinterviewde voor aap zetten.