Onlogische vragen stellen aan een autist

“Basic is al mooi genoeg.”
Wijze woorden van de 11-jarige Dani die autisme heeft en niet van *details* houdt.
Hij is ivm Wereldautismedag het middelpunt van het Filiaal en ik dacht dat het niet meer mogelijk was maar Joris van de Kerkhof overtreft zichzelf.
Om kwart over zes vertelt hij over eerdere contacten met Dani. Dat de jongen alles weet over Jeroen Bosch, dat hij zo eerlijk is: Joris wat heb jij een kleine auto, Joris wat hebben je kinderen rare namen.

Kort
Een half uur later is het trekken en sleuren want Dani praat het liefst niet en als het moet in zéér korte zinnetjes waarbij de Filiaalhouder zoveel mogelijk wat hij eerder hoorde al voor hem invult. Tot “we zijn klaar, wil je nog weten wanneer we de volgende keer in de uitzending komen?” Dani: “Nóg een keer?!” Joris: “En nog een keer en nog een keer.”
Om zeven uur horen we dat het zusje van Dani heeft gezegd dat hij niet zulke korte antwoorden moet geven terwijl zijn ouders: “zo is hij” en JvdK: misschien stel ik wel de verkeerde vragen. Hij gaat over op ‘gel in je haar’ en ‘afvallen’ (helpt niet) en dan over hoe Dani omgaat met het zusje: “Je bent niet altijd even aardig.” Mwah. Tegen zusje: “Doet hij je wel eens pijn.” Zusje: “Hij draait mijn hand om en dan ga ik liggen en dan komt Guusje (=hond) en die likt me helemaal.” Mm.

Léuk
Nog wat staccato-Dani om even voor acht wanneer er maar 40 seconden beschikbaar zijn die nog best lang duren. Dan een half uur later een enthousiast joch: “Ik vond het leuk!” wat slaat op het meerijden in de radiowagen. Het was weer eens iets anders dan het taxibusje dat hem anders naar school brengt en “het is léuk om eens iets anders te doen”. Leuk? Maar andere autisten houden toch niet van verandering, hoe kan dat? Dani: “Dat kun je toch niet vragen aan een autist. Een beetje een onlogische vraag.”
Maar het knopje lijkt om en Dani práát. Over de neurofeedbacktraining en waarover hij het heeft op school en thuis en op basketbal. En zijn (ieders) doel in het leven: een rijke vriendin. Zodat je niet hoeft te werken. Maar hij wil werken en weet alleen nog niet als wát.

Eerlijk
De laatste keer Filiaal is Fred Stekelenburg van de Autistenvereniging (hij heeft het er deze week maar druk mee) die behartenswaardige woorden spreekt over het belang van vroegdiagnostiek en wanneer een ‘jaja’ me dreigt te overvallen komt Joris van de Kerkhof terug op “Autisten kunnen niet liegen, hè”. Waarmee we een kern van de problematiek raken. Want te horen krijgen dat je een kleine auto hebt is 1 ding, maar de eerlijkheid kan pijnlijker zijn en leiden tot ruzies vanwege vermeende botheid.

Wat een geweldig mooi Filiaal dat verdient te worden uitgebouwd tot een serie zoals de bekroonde Vincent-serie.

Beluister als je wilt zelf de fragmenten.