De Koude Kalkoen

Joris van de Kerkhof

Een zakje chips in het weekend

door Reageer

“Mooie tuin” zegt Joris van de Kerkhof.
“Dank je,” zegt een vrouwenstem zacht.
En, vervolgt de verslaggever: “Mooi bankje.”
Zodat ze moet uitleggen dat ze dat heeft *gekregen*.
En die tuinset? Ook gekregen? Nee, maar die is oud.
En die televisie daar binnen? Zelf gekocht maar óók oud.

JvdK met nog steeds die ‘bad cop’-toon: “Vervelend? Al die vrijpostige vragen?”
Maar ze zijn het gewend.
In de schuldhulpverlening door ‘puur pech’ (eigen zaak kwijt geraakt en na drie maanden baan verloren door een nekhernia) en meer dan 95 Euro per week hebben ze niet maar mensen zeggen wel vaker: aan jou zien we het niet.

Aanleiding voor het gesprek is Stichting Leergeld die meer dan 40.000 kinderen voorziet van spullen die hun ouders niet (meer) kunnen betalen.
Hier krijgt de zoon van 11 voetbalschoenen en die van 14 een fiets.

De kinderen zijn weggestuurd voor het gesprek.
Want ze moeten niet alles horen over de problemen van hun ouders.
Ze moeten, vinden die ouders, zoveel mogelijk kind zijn.
Met – noemt vader als luxe – “een zakje chips in het weekend”.

“Neemt u het zichzelf kwalijk dat u uw kinderen zo in armoede opvoedt?”
Joris van de Kerkhof heeft de ‘bad cop’-toon laten vallen maar zijn vragen zijn er niet minder hard om.
Want ja, de moeder neemt het zichzelf kwalijk: “Je kan ze niet een leuke herinnering geven aan wat je met je ouders doet.”

Ze vertelt over het eerste jaar schuldhulpverlening en haar zoontje dat in groep vier in de klas de vraag kreeg voorgelegd wat hij in de vakantie had gedaan.
“Ze gingen het rijtje af.”
Die had toen een fantasieverhaal verteld over waar hij geweest was.
“En op een gegeven moment komt dat eruit en dat doet je dan toch wel pijn. Want wij zijn nergens geweest, wij zitten zes weken thuis.”

Een prachtig, indringend gesprek.
En nu maar hopen dat de kinderen geen Radio 1 Journaal luisteren en de ouders van hun vriendjes evenmin.

Een minuut erna was er traangas

door Reageer

“Ik slaap ook wel eens” lacht Bram Vermeulen wanneer hem wordt gevraagd of er vannacht in Istanbul nog is geknokt met de politie.
Om half twee ging de correspondent naar bed, toen had hij geen traangas gezien maar het Taksimplein was “afgeladen vol”.

Joris van de Kerkhof in Ankara slaapt óók wel eens, hoop ik voor hem.
Maar gisteravond drongen de rellen zich al om zeven uur op tot aan het smalle straatje van zijn hotel.
We horen een mensenmassa en geknal.
JvdK: “Demonstranten die er in paniek doorheen lopen. En er wordt op ze geschoten.”

De verslaggever en buitenlandredacteur Gulsah Ercetin haasten zich de stad in en horen van een demonstrant wat er net is gebeurd: “We zaten in een café vreedzaam te kletsen en op een gegeven moment zei de politie: jullie moeten weg. Een minuut erna was er traangas.”

Geluid van een ambulance.
Joris van de Kerkhof weet het niet zeker, zegt hij, maar hij vermoedt dat de gewonde door een waterkanon omver is geblazen en met zijn hoofd tegen een rand is gekomen.

Volgt een spannend verslag met steeds wisselend perspectief.
Even rustig vertellen en dan een harde knal waarna we weer midden in de actie zitten.
Traangas gaat niet meer de lucht in, demonstranten worden recht op de rug geschoten.

Even schuilen “met aardige mensen die een middeltje aanbieden tegen traangas”.
Het is Vicks.
Onder je neus smeren.
Of in je mondkapje.
‘Dankuwel’ dankt de verslaggever beleefd en hij heeft het nog niet uitgesproken of: harde knal!

Demonstranten scanderen “Taksim!” omdat het verzet daar is begonnen.
Joris van de Kerkhof stelt vast dat een waterkanon “best ver zo’n zijstraat in schiet” tot hij “de veilige beschutting van het hotel” weer opzoekt en we het geluid van de strijd horen afzwakken en dan wegsterven.
JvdK: “Het is opgeruimd, schoon en stil.
In stille afwachting ook van de premier die vandaag zal terugkomen en zijn volk zal toespreken.”

Dat was dus weer erg Mooie Radio.

Luister de straatjes in

door Reageer

Sfeer, sfeer zoekt Joris van de Kerkhof en met op de achtergrond rummikub spelende (en zwijgende) mannen neemt hij met andere de demonstraties door.
De politie moet de demonstranten een pak slaag geven, zegt de één.
Hárd.
Nee, het is goed voor de democratie dat mensen de straat op gaan, vindt een ander.

Iemand geeft de verslaggever een mondkapje mee.
Voor later. Voor ‘je weet maar nooit’.

In de tweede reportage is Joris van de Kerkhof verkast naar een bar-bistro waar een zakenman hem “welkom in Turkije!” noodt en uitroept dat zijn land “heaven!” is.
Vanaf het terras heeft hij zicht op de demonstranten die “het hele arsenaal aan liedjes” zingen: “regering treed af!” en “dictator treed af!” en nog zo wat.
We horen ze tussen zijn beschrijving door.

De politie staat er maar zo’n beetje, een maisverkoper (die iets roept als pidida pidida) loopt tussen demonstranten en politie heen en weer en urenlang gebeurt er niets.
Dan opeens heeft de politie er genoeg van en schiet en schiet (traangas) en “die kant, die kant!” hoor ik nog net Gulsah Ercetin roepen en: “Jezus, Joris!”

Enorme traangaswolken, beschrijft Joris van de Kerkhof maar dan rust: “We zijn een hoekje omgegaan” tot ze uit een grote wolk een meisje zien rennen dat ze toeroept: “We do not know who to trust.”

De verslaggever loopt terug naar de brede laan en ziet dat die in één beweging is schoongeveegd.
De duizenden mensen zijn weg.
Hij *kijkt* zijstraatjes in en ziet veel kleine brandjes.
Dan *luistert* hij (mooi gevonden!) zijstraatjes in en hoort verderop nog traangas schieten.

Afronding van de dag, korte blik op komende dag.

Prachtige reportage.
Luister zelf en let vooral op hoe het achtergrondgeluid buitengewoon effectief wordt ingezet.

De soldaten van Atatürk

door Reageer

Er wordt vandaag gedemonstreerd in Istanboel en Ankara (en nog meer steden).
Bram Vermeulen doet straks verslag in Nieuwsuur op tv en misschien dat daarom de radio Joris van de Kerkhof de ruimte geeft.

Die verslaat om 12.00 uur dat vice-premier Bülent Aric na zijn gesprek met Gül een praatje houdt tegen de journalisten.
JvdK: “Hij zegt dat het land in brand staat… en wat zegt-ie?” dit tegen zijn assisterende buitenlandredacteur Gulsah Ercetin.
Die: “Hij zegt eigenlijk niet zoveel. Alleen dat hij de president wil bedanken.”

Een uur later horen we Joris van de Kerkhof in een demonstratie van scholieren.
Een politieauto er achteraan waaruit wordt geschreeuwd: “Kinderen, kinderen, ga toch naar school.”
De verslaggever verhaalt nóg wat teksten. Zijn hulpje met ‘zegt-ie’ heeft hij er intussen uitgemonteerd.

In de avonduitzending diezelfde demonstratie maar nu (neem ik aan) met het vervolg.
Scholieren (van wie hij in de ochtenduitzending nog suggereerde dat die geen benul hadden waarvoor ze demonstreerden) roepen “wij zijn de soldaten van Atatürk”.
Een politieman roept geëmotioneerd (zegt JvdK en zo klinkt het ook) dat ze gaan ingrijpen. Dat gebeurt niet want (weet JvdK) de agent denkt: hier kunnen zijn eigen kinderen tussen staan.

Snerpend gefluit.
Twee “oudere dames” die leuzen meezingen.
JvdK: “Het zit ze tot hier, een vrouw maakt een snijbeweging bij haar kin, ze is het echt helemaal zat.
Misselijk van het traangas maar ook van het beleid van de regering.”

Intussen is Jozephine Trehy in Utrecht gaan voxpoppen.
Ze vindt een Turk op straat, ze vindt een andere Turk bij een kapper.
Ze loopt binnen bij een Turkse bakkerij: “Wat gaat u bestellen? En u? En u?”
En.. Wat vinden de klanten van de toestand in Turkije.
Die houden zich meest op de vlakte.

JT tegen de bakker: “Dit heeft u de hele dag, hè? Mensen die erover beginnen.”
(luistert die vrouw niet?)
Nee, zegt de bakker, hij praat liever niet over politiek.
Zo vermijd je conflicten met klanten.

Afronding door Tim Overdiek: “Conclusie van de dag – de klant heeft altijd gelijk.”

Nou… eh..
Mijn conclusie zou zijn: je hebt bij de NOS geweldige journalisten die je meesleuren in hun werkelijkheid en prutsers die niet snappen wat hun vak behelst.

Overigens: Gulsah Ercetin is niet totaal naar de zijlijn verdrongen, ze schrijft over wat ze met Joris meemaakt op de site van de NOS en plaatst daar ook foto’s.

De geur van gisteravond dringt op

door Reageer

In de verte een onduidelijk geluid van ‘rommel’.
De stem van Joris van de Kerkhof: “Het centrum van Ankara wordt schoongeveegd.”

Naast de verslaggeving en duiding door Bram Vermeulen uit Istanboel maakt Joris van de Kerhof nu reportages uit de Turkse hoofdstad.
Hij heeft buitenlandredacteur Gulsah Ercetin meegenomen, omdat niet elke Turk goed Engels spreekt.

Eerst eens vragen aan de veegploeg wat die ervan vindt.
Gulsah Ercetin: “We zijn vroeg begonnen vanwege gisteren en de regering moet gewoon weg, zegt-ie.”
“Het is een regering die het volk probeert te verdelen, zegt-ie.”
En net wanneer ik denk: hou eens op met dat ‘zegt-ie’ doorbreekt Joris van de Kerkhof het verhaaltje met “was-ie er zelf bij gisteren, en ruimt-ie nu zijn eigen rotzooi op?”
Dat blijkt inderdaad het geval en heeft natuurlijk iets bizars.

De veger wordt verlaten en na een kleine kuch beschrijft de verslaggever “op een kruising politieagenten met helmen op de grond” en t-shirt-verkopers en een “een vrouw met een hoofddoekje graait erin”.

Opgewonden stemgeluid.
“Ik ben absoluut niet tevreden. Ik veroordeel degenen die dit hebben gedaan. Zegt ze.”
JvdK: “En wat ziet u dan dat er gebeurd is?”
“Mevrouw zegt: ik zie helemaal geen goeie dingen. Ik heb ook geen positieve gedachtes over deze mensen. En als ik ze te pakken krijg zou ik ze zelfs wurgen.
Zegt ze.”

Waarop de verslaggever een leuke draai maakt naar de prijs van het t-shirt (€ 17.95 maar slechts 5 turkse lires waard) en dan gaan we allemaal hárder kuchen.
“De geur van gisteravond” dringt zich op: traangas, rook en teer.
Kuch! Kuch!
JvdK met wat verstikte stem: “Zo, dat blijft een paar uur hangen, zeg.”

Meneer-met-petje verkoopt monddoekjes.
Goedkoop. En soms vraagt hij niet eens geld.
JvdK: “Want u steunt de acties?”
“Natuurlijk, zegt-ie” en het geroezemoes met een turkse stem sterft weg.

Amper drie minuten perfecte reportage met informatie en mensen en sfeer.
Nu nog de vertaalster dat ‘zegt-ie’ afleren en ik zou werkelijk niet weten hoe het beter kan.