Ach gossie, Joan Sutherland dood.
Ik herinner me haar als STER (met allemaal hoofdletters) bij de -toen nog- Operastichting. Met Richard Bonynge als man/dirigent en als het even kon de beeldschone Huguette Tourangeau in een bijrol.
Joan Sutherland brak in 1959 door met Lucia di Lammermoor van Donizetti – R1J draait een fragment, niet erg mooi, wel virtuoos. In 1990 stopte ze met zingen. Vijftien jaar te laat als ik Ernst Daniël Smid (met wie we herdenken) goed begrijp en daar heeft-ie gelijk in.
“La Stupenda é morta” zegt Smid gevoelig (wat-ie vast vantevoren heeft bedacht) en is het niet geweldig, zo’n lange carrière? “Die van Callas was maar 15 jaar.”
Het is aan echtgenoot Bonynge te danken dat Sutherland zich ging toeleggen op bel canto, vertelt Smid. Wat hij niet vertelt: de kritiek op Dame Joan vanwege haar onvermogen een rol neer te zetten anders dan met fraaie noten. Geen gepassioneerd acteren als actrice, geen diepe emotie in haar stem. En, laten we eerlijk zijn, een voorkomen gelijk 1 paard – wat op het toneel zeker wanneer de tegenspeler/tenor een kleintje is niet echt overtuigend portretteert.
Heeft Smid haar wel eens gezien, vraagt Lucella Carasso.
1x tussen de coulissen, zegt de zanger die we vooral kennen van Una Voce Particolare. Stiekem. Verstopt. Als student.
LC: “Handtekening gevraagd?”
Neeeee! Durfde-ie niet! Als jonkie. Als student. Aan het conservatorium.
Maar, hoorde hij later van anderen: “Het was een schat van een mens”.
Ik snap het niet. Ik hoorde en zag Sutherland meermalen in de jaren zeventig. Ik interviewde haar ook. Is Smid dan zó jong? Wikipedia geraadpleegd. Hij is 3 jaar jonger dan ik. Echt raar dus dat hij de toen wereldberoemde Sutherland *als student Conservatorium* slechts 1x zag “uit de coulissen”.
Zelf ben ik Dame Joan pas de laatste jaren wat gaan waarderen.
Rijdend door Amerika met op satellite radio live uitvoeringen van de Metropolitan Opera. Niet gehinderd door het beeld van paard-Joan, niet teveel eisend van emotioneel gezang (sopranen kunnen niet allemaal Callas of Sills zijn).
Wat een stem. Virtuoos. Perfect tot de laatste grote aria aan het slot.
Petje af, mevrouw Sutherland.
En stiekem denk ik dat je een betere zangeres was geworden zonder je alles bepalende echtgenoot.